Fotosel nedir, Photocell nedir? Fotoselin kullanım alanları Fotosel hakkında bilgi Gelişen teknoloji ile birlikte hızla yaygınlaşan fotosel hakkında bilmediklerimiz... Üzerine düşen ışığın şiddetiyle orantılı olarak voltaj üreten ışık algılayıcısıdır. Pozometrelerde, hırsız alarm sistemlerinde, otomatik açılır kapanır kapı sistemlerinde, otomatik çalışan gece lambalarında kullanılmaktadır. Üzerine ışık düştüğü zaman akım, gerilim gibi elektrikli olaylar meydana getiren eleman. Çalışması, 1887’de keşfedilen fotoelektrik olayına dayanır. Morötesi ışınların kurşun, arsenik, Altimon sülfürleri, gibi maddelerin elektronlarını serbest bıraktırarak yayılması neticesi tesbit edilen fotoelektrik olay, değişik tesirler ile kendini gösterir. Bazı yarı iletkenlere çarpan ışık, yarı iletkenin elektrik iletkenliğinin, yani direncinin değişmesine, bazı yarı iletkenlerde ise bir gerilim, yani elektromotor kuvvet meydana gelmesine sebeb olur. Sezyum, potasyum tuzları gibi bazı maddelerde, maddenin elektronlarının serbest hale gelip yayılması da fotoelektrik bir olaydır. Bu fotoelektrik olayların cereyan ettiği elemanların hepsi fotosel olarak bilinir. Özelliklerine göre değişik gayelerle kullanılır. Sokak lambalarının gün ışığına göre kontrol edilmesi, kapı otomatikleri, matbaacılıkta renk ayırımı, asansörleri durduran kumanda sistemleri, baca duman yoğunluğunun ve sıvıların bulanıklığının ölçülmesi, miktarı fazla olan cisimlerin sayılmasında kullanılan sayaçlar, matbaacılıkta kağıt kesme giyotinlerinde eller bıçak kısmına girdiğinde makinayı durduran sistemler vb. fotoselin belli başlı kullanma alanlarını teşkil eder. Işıkla, bazı metal atomlarının serbest hale gelmesi, ışığı meydana getiren ve foton denilen enerji paketçiklerinin enerjisinin elektrona geçmesi neticesi meydana gelir. Bunun için foton enerjisinin elektronu koparacak miktarda olması gerekir. Serbest hale gelen elektronlar ışığın şiddetine bağlıdır. Elektron sayısının çok fazla olması için, elektronlarını ayırmada az enerji gereken maddeler kullanılır. Gün ışığı için en uygun madde antimon ve sezyum alaşımı, aydınlatma için gümüş oksit üstüne kaplanmış sezyumdur. Serbest hale gelen elektronlar bir elektrik akımına dönüştürüldüğünde ışık şiddetini ölçmede kullanılır. Bu prensibe göre çalışan fotoseller, televizyon kameralarında ışığın elektrik sinyallerine dönüştürülmesi, film ses kayıtlarının okunması gibi yerlerde kullanılır. Işıkla direncin değişmesi veya fotoiletkenlik esasına göre çalışan fotosellerde kadmiyum sülfür ve selenyum kullanılır. Böyle bir fotosel bir elektrik devresine bağlandığında, fotoiletken diye de bilinen selenyum veya kadmiyum sülfür üzerine ışık düşerse, bu iletkenlerin direnci değişeceğinden, devrenin akımı dolayısıyla gerilimi de değişir. Fotoiletken olarak ayrıca talyum sülfür, germanyum, kurşun sülfür gibi maddeler de kullanılır. Bu maddeler fotodiyot olarak da bilinmektedir. Gerilim meydana getiren fotoseller fotovoltaik diyot olarak da bilinir. Bir iletkenin, selenyum, germanyum ve silisyum gibi bir yarı iletkenle birleşmesiyle meydana gelir. Birleşme yerine bir ışık çarpınca küçük bir gerilim (fotogerilim) veya elektromotor kuvvet meydana gelir. Bu gerilim fotoselin bağlı olduğu devrede ışık şiddetiyle orantılı bir elektron akımına sebeb olur. Başka bir güç kaynağı gerektirmediğinden, bunlar diğer fotosellerden üstündür. Kamera pozometreleri ve röleler başlıca kullanma alanlarıdır. Doğal Fotosel Doğal fotosel hayatımızda önemli bir yere sahiptir. Bir çok çeşidi olan doğal fotosel, günlük hayatta otomatik kapılar, sensörlü lambalar gibi aletlerle yardımımıza koşar. ALKALİ METAL ELEMENTLERİNİN TERCİH EDİLMESİNİN SEBEBİ NEDİR? Bir cam kürenin iç yüzünü belli bir kısmı açık kalacak şekilde alkali metal (potasyum,lityum vb.) İle kaplarız.cam kürenin alt tarafında bulunan uca katot diyeceğiz. Çünkü üst tarafta bağladığımız pilin eksi kutbunu cam küreye bağladık ve orası anot ucu oldu. Alkali metaller yüksek enerjili beyaz ışık alınca (örneğin güneş ışığı) elektronları kopar ve anot ucuna çekilirler.yani fotosel işlevi görür. Güneş ışığı gelince devre tamamlanmış olur ve çalışır.bu devreyi örneğin odamızın penceresine koyabiliriz. Sabahleyin güneş doğduğunda bir motor yardımı ile perdemiz açılabilir. FOTOSELLİ LAMBALAR NASIL ÇALIŞMAKTADIR? Fotodirençler veya LDR 'ler, ışık ortamına göre değeri değişen dirençlerdir. (Yaygın halk deyimi ile "fotosel") fotosel'ler genellikle kadmiyum sülfidden yapılmış, maruz kaldığı ışık yoğunluğuna göre değeri değişen bir dirençtir. Işık yoğunluğu düşünce direnç değeri yükselir. Karanlıkta 100 kW olan değer, gün ışığında 10 kW a kadar düşebilir.Bu sensör görünen ışığa çok duyarlıdır.CdS fotodirençlerin renk hassasiyeti insan gözüne çok benzer. Sensör siyahı, renkleri, gölgeli bölgeyi, ışık değişikliklerini aşağı yukarı insan gözü gibi algılar.ışık çalışmış olur Fotoselin Kullanım Alanları 1-Pişirme Fırınlarında Cam Maddelerin Bulunması 2-Fırınlarda Sıvı Kristal Maddelerin Bulunması 3-Vakum Odacıklarında Cam Maddelerin Bulunması 4-Görüş Portu ile Sıvı Kristal Cam Kenarlarının Bulunması 5-Vakum Taşıma Sisteminde Küçük Parçaların Bulunması 6-Yüksek Sıcaklıklar Altında Küçük Parçaların Bulunması 7-Tru-bim Side-view Sensör ile Haritalama 8-Tre-bim Lazer Sensör ile Haritalama 9-Kesme Makinelerinde Konumlandırma 10-Cismin Altınının Bulunması 11-Konumlandırma ve Yüksek Hızın Bulunması FOTOSELİN HAYATIMIZDAKİ ÖNEMİ Fotoselli aletler günlük yaşamda işlerimizi kolaylaştırdığı gibi, tasarruf sağladığı için ekonomimiz içinde çok önemlidir.